Blog Posts

Een kloostertafel maken, deel 1

24/4/2018

Ik had altijd al het idee om eens een grote, zware tafel te bouwen, maar ben er nog nooit aan toegekomen. Ik had her en der in de meubelzaken al wel eens van die tafels gezien en die leken me wel wat, maar ze zijn ook vrij prijzig. Niet dat ze het geld niet waard zijn, een goed meubelstuk van goed hout is niet goedkoop, maar meer in de trend van "als houtbewerker kan ik dat zelf misschien ook wel". Om wat inspiratie op te doen heb ik eerst wat rondgekeken op het internet en uiteindelijk heb ik een voorbeeld gevonden die ik mooi vond.

Verhoudingen zijn het belangrijkste en tegelijk ook het moeilijkste te bepalen voor een meubel, dus heb ik eerst even een 'ontwerp' gemaakt met wat afmetingen.

Hieronder wat 3D-schetsen. Een belangrijke voorwaarde van de kloostertafel is dat ik géén doorlopende verstevigingsbalk wilde op scheenbeenhoogte onder de tafel. Met mijn beenlengte zorgt dat gegarandeerd voor blauwe en pijnlijke schenen. Om de tafel toch de benodigde sterkte te geven heb ik besloten om in de hoeken twee korte schoren te plaatsen.

Daarna hout gekocht. Ik heb gekozen voor eenvoudig vurenhout. Ik heb een wat krap budget en ik werk ook erg graag met vurenhout. Ook ben ik er nog niet uit wat de eindkleur gaat worden dus zou het zonde zijn om een betere houtsoort te kiezen als het uiteindelijk toch gebeitst of geverfd wordt.

Het samenstellen van de balken tot een geheel was nog wel even werk, misschien een volgende keer toch maar bredere balken kopen... Voor dit project heb ik speciaal een Ferm lamellofrees aangeschaft en dat bevalt erg goed.

Het samenstellen van de balken tot bredere planken, die op hun beurt weer verlijmd worden tot het complete tafelblad.

Mijn oude vertrouwde vlakbank schaaft nog perfect, alleen nooit 100% haaks. Maar dat is een erg goede motivatie om het oude handwerk weer op te pakken. Met een paar streken zijn de balken weer perfect haaks.

Het blad is 1000mm breed en zulke lange lijmklemmen heb ik helaas niet. Dan maar improviseren met wat spanbanden, dat werkt ook erg goed.

Het blad is nu volledig gelijmd en moet nu nog gevlakt worden. Omdat ik geen schaafmachine heb die tot 1 meter breed kan schaven, komt het hier ook weer op handwerk aan. Mijn goede oude Nooitgedagt schaaf komt hierbij gelukkig weer goed van pas.

Het heeft even geduurd maar nu dan eindelijk toch weer wat progressie. Vandaag ben ik begonnen met het maken van de pennen van de kopplanken. Een precies klusje waar ik me toch wel wat op verkeken heb :-) Maar goed, zonder uitdaging geen lol. Hopelijk heb ik volgende week nog wat tijd om de gaten in de eigenlijke kopplank te maken.

De kopplank in de maak. Het aftekenen is even een uitdaging maar daarna gaat het maken van de pennen erg snel.

De pennen gereed...

Ik ben de afgelopen tijd lekker opgeschoten met de tafel. Het begint nu al echt op een tafel te lijken ;-) De foto hierboven laat zien hoe ik de langgerekte en vooral diepe gaten voor de kopplanken heb gehakt met een steekbeitel. De afgelopen weken heb ik de pen- en gatverbinding voor de poten gemaakt en ben ik verder gegaan met de kopplanken. Het pas maken van de kopplanken zag ik wel wat tegenop, maar eenmaal bezig ging het erg snel en viel het allemaal weer mee.

Het grove voorwerk voordat de gaten op maat gehakt worden.

Even testpassen... ja, het past! ;-)

De eerste kopplank is gemonteerd wat nog een lastig klusje was. Het sluit nog niet helemaal 100% aan maar voor vandaag vond ik het mooi geweest. Ik ben er nog niet helemaal uit of ik de kopplanken wel mooi vind staan of dat ik het geheel toch weer afzaag en ga voor gewone kopshouten einden...

Het blad heb ik voor de eerste keer eens op de poten gezet om te kijken hoe het geheel nu staat en of de verhoudingen nu ook kloppen. Tot zover leek het goed en ben ik tevreden. Foto´s maken is niet mijn sterkste kant, maar hieronder een foto voor de beeldvorming. De kopplank is nog niet op de goede breedte gemaakt, dat gebeurd later.

Over hoe ik de verstevigingsschoren tussen het blad en de tafelpoten het beste kon maken heb ik een poosje lopen denken. De combinatie met pen- en gatverbindingen onder een hoek, dik hout waar de pennen in moeten komen en het verkrijgen van de nodige stevigheid gaf wat uitdagingen. Uiteindelijk heb ik besloten om de schoren samen te stellen uit drie delen hout en die te verlijmen zodat op de belaste punten altijd rechte houtdraad te vinden is wat de sterkte ten goede komt. Ik geef toe dat dit een ingewikkelde en tijdrovende constructie is om te maken, maar het voldoet, staat mooi en is sterk.

De pennen zijn op maat gemaakt...

Even testpassen om te kijken waar de gaten moeten komen in de tafelbladconstructie.

De gaten uithakken met een (zelfgemaakte) hakbeitel...

Succes! Het past! ;-)

Hetzelfde trucje wordt uitgehaald met de lange pen die door de poot komt. Dit gat komt door de gehele poot, zo'n 70mm dikte en het duurde wel even voordat ik erdoorheen was.

Wordt vervolgd!

0 Reacties

Zelf doen II: Ontroesten met HG Roestomvormer

3/4/2018

0 Reacties

Ondanks dat het ontroesten via elektrolyse een geslaagd experiment genoemd mag worden, ben ik toch nog steeds op zoek naar andere methoden om eenvoudig en goedkoop te kunnen ontroesten. Het vinden van een goede spanningsbron en het feit dat er continu stroom nodig is om elektrolytisch te kunnen ontroesten vind ik persoonlijk lastige factoren.

Op het Nederlandse houtbewerkersforum was iemand die goede resultaten had behaald met citroenzuur in kristalvorm. Je neemt een emmer water, doet er een paar eetlepels citroenzuur per liter water in en daarna het gereedschap. Na een paar dagen was de aanwezige roest zo goed als opgelost. Dat leek mij ook wel een goede methode. Citroenzuur is gemakkelijk te verkrijgen via de lokale apotheek of via webshops. De prijzen die ik op het internet heb gezien zitten rond de acht euro per kilo. Omdat je maar een paar eetlepels per liter water nodig hebt, is het dus ook een lekker goedkope optie. Het is ook ideaal dat je de emmer gewoon in de hoek kunt zetten en ondertussen andere dingen kunt doen.

Tijdens dezelfde discussie op het houtbewerkersforum kwam ook iemand naar voren die schoonmaakazijn gebruikte om te ontroesten. Hiermee heb ik zelf nog geen ervaring maar dat middel is nog eenvoudiger te verkrijgen (iedere supermarkt heeft het) en is nog goedkoper (€2/5L bij de AH)

Link naar de discussie op het houtbewerkersforum:

https://www.woodworking.nl/showthread.php?3624-Chemisch-ontroesten&highlight=chemisch+ontroesten

Ik stond net op het punt om via het internet een kilo citroenzuur aan te schaffen, toen ik nog een Engelstalig artikel las waarin HG roestoplosser werd gebruikt. Dat deed me besluiten om het citroenzuur en de schoonmaakazijn even achterwege te laten en om het HG-middel aan te schaffen. Ook dat middel is bij elke bouwmarkt verkrijgbaar voor gemiddeld acht euro per halve liter. Het werkt eenvoudig: je neemt een plastic bak of emmer en vult die met water en HG-oplosser. Doe één deel HG op vijf delen water.

Een tijdje terug heb ik nog wat mooie oude Knipex en Gedore tangen kunnen kopen bij de kringloop. Er zat nog wat werk aan, her en der wat roest en de snijvlakken hebben ook een vijl nodig, maar toch vond ik ze nog het opknappen waard. Het vinden, opknappen en gebruiken van tweedehands gereedschap van goede kwaliteit geeft het werken ermee altijd een extra, prettige dimensie vind ik zelf. De hedendaagse wegwerpcultuur word zo weer wat teruggedrongen, oud gereedschap heeft een ‘verhaal’ en ook niet onbelangrijk, het is goedkoop. ;-)

Eenmaal weer thuis heb ik eerst het gereedschap zoveel mogelijk gedemonteerd en daarna in een bak met de oplossing gelegd. Op de plekken waar roest zat begon direct het direct te bruisen en werd er een dikke laag schuim gevormd op de vloeistof.

Linksonder kun je de vloeistof zien bruisen, een teken dat het chemische proces op gang is.

Een paar dagen in de vloeistof en je kunt duidelijk zien dat de roest opgelost is. Er heeft zich echter wel een zwarte laag op het gereedschap gevormd wat er eerst nog afgehaald moet worden. Met een staalborstel in een boormachine gaat dat erg goed. Het metaal wordt dan weer mooi glanzend, precies zoals we het willen hebben ;-). Zie hieronder een foto van hoe sommige gereedschappen uiteindelijk geworden zijn.

0 Reacties

Zelf doen: Elektrolytisch ontroestenntroesten

3/4/2018

0 Reacties

Omdat ik graag met oude gereedschappen werk, en deze dus ook druk verzamel, had ik ondertussen al een aardig voorraadje roestig gereedschap liggen. Het vinden, opknappen en gebruiken van tweedehands gereedschap van goede kwaliteit geeft het werken ermee altijd een extra, prettige dimensie vind ik zelf. De hedendaagse wegwerpcultuur word zo weer wat teruggedrongen, oud gereedschap heeft een ‘verhaal’ en ook niet onbelangrijk, het is goedkoop. ;-)

Een van de belangrijkste stappen in het opknappen van oud gereedschap is het ontroesten. Daarvoor zijn verschillende methodes en in deze blog post zullen we het elektrolitisch ontroesten gaan bespreken.

Als ijzer in contact komt met water en zuurstof, krijg je een chemische reactie met als gevolg dat er ijzeroxide ontstaat. Dit is een heel beknopte samenvatting van het roestproces, maar omdat we meer voelen voor houtbewerking dan voor scheikunde, ga ik er niet verder op in.

Wikipedia geeft voor de liefhebber een helder overzicht van het gehele proces;

nl.wikipedia.org/wiki/Roest_(metaal)

Maar in het kort kunnen we stellen dat roest ijzer met zuurstof is. Die zuurstof is er vanzelf ingekomen, dus moet het er ook weer uit kunnen. Elke reactie heeft immers een tegenovergestelde reactie! Hiervan kunnen we handig gebruik maken als het gaat om het ontroesten van gereedschappen. Hieronder heb ik beschreven hoe ik het doe, dit is uiteraard niet de enige manier, maar gebaseerd op mijn eigen positieve ervaringen.

Je hebt niet veel nodig om zelf aan de slag te kunnen, namelijk;
- schoonmaaksoda
- plastic bak
- gelijkstroomvoeding van minimaal 12 volt
- opofferingsijzer
- metalen verbindingsdraden (liefst koper)

Werkwijze
We beginnen met het voorbereiden van de stukken ijzer die we als anode gaan gebruiken. Je kunt alle staal- en ijzersoorten gebruiken, behalve RVS. RVS geeft namelijk giftige bijwerkingen bij deze toepassing. Hoe meer oppervlak de anodes hebben, hoe beter het is.

Ik heb gewoon enkele stukken oud ijzer gebruikt dat onder de werkbank lag weg te roesten. In elk stuk wordt een gat geboord waar straks het koperdraad doorheen komt.

We kunnen nu beginnen de schakeling op te bouwen. Dit kan heel eenvoudig volgens het onderstaande schema:

A = anode = opofferingsmateriaal
K = kathode = het te ontroesten voorwerp

Ik gebruik als voeding een loodaccu van 12 volt. Sluit de anode aan de pluspool, en de kathode aan de minpool. Zorg ervoor dat de anode en kathode elkaar niet kunnen raken, want dat veroorzaakt kortsluiting.

Hier de bak met daarin de anodes. Het einde van het koperdraad is verbonden met een klem, zodat deze gemakkelijk kan worden aangesloten aan de voeding. Als dit allemaal klaar is, kun je de bak vullen met water. Als laatste voeg je de soda toe, ik gebruik ongeveer 2 eetlepels per liter. Soda is noodzakelijk om de elektrische geleidbaarheid van het water te verbeteren. Je kunt hiervoor ook zout gebruiken, maar dit raad ik je ten sterkste af, omdat er dan ook giftige gassen ontstaan. Als je soda gebruikt, ontstaat er alleen zuurstof en waterstofgas. Met waterstofgas moet je ook opletten, omdat het zeer brandbaar is. Kom dus niet met open vuur in de buurt van de bak, en ventileer goed!

De gereedschappen op de foto moeten allemaal nog in hun oude staat hersteld worden, voordat ik ze weer in gebruik neem. Vooral de zagen hebben mijn speciale belangstelling, omdat ik deze graag weer helemaal wil oplappen. Deze gereedschappen heb ik allemaal, met uitzondering van de guts, gekocht op rommelmarkten of in kringlopen. De schroevendraaier heb ik totaal verroest langs de weg gevonden. Ik schat dat deze gereedschappen me totaal ongeveer 6 euro gekost hebben.

Nadat dit zaagblad ongeveer 12 uur in het bad heeft gelegen, kun je de roest er zo afvegen met een staalborstel. Het poeder naast het blad is allemaal roest. Nadat de dikste laag eraf is, gaat het blad nog 12 uur in het bad om de laatste resten roest te verwijderen.

En hier het resultaat; alle roest is weg, en alle oppervlakken glanzen weer.

Ter vergelijking: een zaagblad en guts voor en na het ontroesten.

Elektrolytisch ontroesten is dus een erg handige manier om metalen voorwerpen weer schoon te krijgen. Het is relatief eenvoudig en goedkoop, en eventuele merknamen, logo’s of andere gegevens op de gereedschappen blijven intact, in tegenstelling tot slijpen. Ook erg complexe vormen kunnen zonder moeite ontroest worden.
Een nadeel is echter wel dat het vrij lang duurt voordat je resultaat ziet. Je kunt gelukkig in de tussenliggende tijd genoeg andere dingen doen, maar wachten duurt altijd lang. Ook haalt dit proces alleen de roest weg, het hersteld het aangetaste ijzer niet. Bij zeer sterk geroeste oppervlakken blijft na het ontroesten dus een maanlandschap over met putjes en andere onregelmatigheden. Wil je deze ruwe oppervlakken dus weer netjes vlak maken, heeft alleen ontroesten geen zin en ontkom je niet aan schuren en slijpen.

Ik weet uit eigen ervaring dat het hierboven geschrevene veilig en correct is. Echter, het opvolgen van deze aanwijzingen blijft een eigen verantwoordelijkheid!

0 Reacties

Houtskool zelf maken

12/2/2018

0 Reacties

Ik hou van dingen zelf maken, maakt niet uit op welk vlak. Ook ben ik al jaren geïnteresseerd in het smeden van metaal en heb het nu ergens in mijn achterhoofd om daar eens mee te gaan experimenteren. Gewoon op een simpele manier, niet te technisch. Zo ben ik ook nog op zoek naar een oud stuk spoorstaaf om te gebruiken als aambeeld. Daarbij komt ook nog dat ik nog een hele stapel oud hout heb liggen dat eigenlijk nergens anders meer voor gebruikt kan worden dan voor brandhout. Dat bracht me opeens op het idee om er houtskool van te maken, dan ben ik direct van het oude hout af en de houtskool kan gebruikt worden als brandstof voor het smeden.

Er zijn verschillende methodes voor het maken van houtskool, maar ze werken allemaal volgens hetzelfde principe: het hout wordt in een zuurstofarme atmosfeer verhit zodat alle vluchtige stoffen verdampen (houtgas) en na een tijdje het hout omgezet wordt naar (bijna) zuivere koolstof. Dit proces heet met een technische term pyrolyse. Op het internet staan talloze voorbeelden hoe houtskool gemaakt wordt, de een nog beter dan de ander. Veel van die manieren komen allemaal op hetzelfde neer; je neemt een metalen blik of vat, stopt het vol met stukken hout, sluit het af met de deksel en verhit het geheel door middel van een houtvuur. De ene methode heeft meer brandhout nodig dan de ander, wat een verschil maakt in de efficiëntie.

Ik had maar een kleine hoeveelheid nodig, dus ik heb gewoon een oud huis,- tuin,- en keukenblik gebruikt van de kringloop. Ik heb op het internet mensen gezien die oude 200 liter oliedrums gebruiken, dat gaat ook lekker snel. Die heb ik gevuld met oude stukken hout, zoals wilg, populier, berk, eiken en enkele hardhout exoten. Daarna is het gewoon een kwestie van het blik in het vuur leggen en wachten.

Eerst zal er rook, het houtgas, uit de naden bij de deksel komen, wat betekent dat het proces op gang komt. Na verloop van tijd wordt het houtgas zo heet dat het spontaan ontbrand of het wordt aangestoken door het onderliggende vuur zelf. Het proces is klaar wanneer er geen houtgas meer ontsnapt. In dit geval was dat ongeveer na een uurtje of wat, maar dat is uiteraard afhankelijk van de grootte van je gebruikte blik of vat. Omdat het blik dat ik gebruikte niet honderd procent luchtdicht was, laat ik de houtskool niet zelf afkoelen in het blik maar blus ik het met water. De eerste keer dat ik dergelijke blikken gebruikte liet ik het rustig buiten afkoelen, maar toen eindigde ik met een blik met wat asresten erin. Op het internet zijn er discussies gaande of blussen met water ervoor zorgt dat het houtskool een mindere kwaliteit krijgt, maar daar heb ik nog niets van gemerkt. Het brand goed, rustig en zeer heet. Ik heb mijn zelfgemaakte houtskool onder andere gebruikt om staal te harden en aluminium te smelten, wat beiden zonder problemen ging. Wel leuk om te zien is dat de zachte houtsoorten zoals vuren,- appel of berkenhout een brossere houtskool oplevert dan eiken of ander hardhout. Zie hieronder het resultaat:

Dit was een andere batch hout dan op de foto hierboven.

Het blik heb ik ongeveer 10 keer hergebruikt, daarna was het materiaal compleet weggeroest door de hitte van het vuur. Het werkt nog steeds als het blik met de gaten omhoog in het vuur wordt geplaatst, maar de opbrengst wordt minder omdat er meer hout verbrand doordat er teveel zuurstof bijkomt.

0 Reacties

Voorwaarts>>

Een kloostertafel maken, deel 1

Zelf doen II: Ontroesten met HG Roestomvormer

Zelf doen: Elektrolytisch ontroestenntroesten

Houtskool zelf maken

Over de auteur

Archives

Categories