Houtskool zelf maken

Ik hou van dingen zelf maken, maakt niet uit op welk vlak. Ook ben ik al jaren geïnteresseerd in het smeden van metaal en heb het nu ergens in mijn achterhoofd om daar eens mee te gaan experimenteren. Gewoon op een simpele manier, niet te technisch. Zo ben ik ook nog op zoek naar een oud stuk spoorstaaf om te gebruiken als aambeeld. Daarbij komt ook nog dat ik nog een hele stapel oud hout heb liggen dat eigenlijk nergens anders meer voor gebruikt kan worden dan voor brandhout. Dat bracht me opeens op het idee om er houtskool van te maken, dan ben ik direct van het oude hout af en de houtskool kan gebruikt worden als brandstof voor het smeden.

Er zijn verschillende methodes voor het maken van houtskool, maar ze werken allemaal volgens hetzelfde principe: het hout wordt in een zuurstofarme atmosfeer verhit zodat alle vluchtige stoffen verdampen (houtgas) en na een tijdje het hout omgezet wordt naar (bijna) zuivere koolstof. Dit proces heet met een technische term pyrolyse. Op het internet staan talloze voorbeelden hoe houtskool gemaakt wordt, de een nog beter dan de ander. Veel van die manieren komen allemaal op hetzelfde neer; je neemt een metalen blik of vat, stopt het vol met stukken hout, sluit het af met de deksel en verhit het geheel  door middel van een houtvuur. De ene methode heeft meer brandhout nodig dan de ander, wat een verschil maakt in de efficiëntie.  

Ik had maar een kleine hoeveelheid nodig, dus ik heb gewoon een oud huis,- tuin,- en keukenblik gebruikt van de kringloop. Ik heb op het internet mensen gezien die oude 200 liter oliedrums gebruiken, dat gaat ook lekker snel. Die heb ik gevuld met oude stukken hout, zoals wilg, populier, berk, eiken en enkele hardhout exoten. Daarna is het gewoon een kwestie van het blik in het vuur leggen en wachten. 

Eerst zal er rook, het houtgas, uit de naden bij de deksel komen, wat betekent dat het proces op gang komt. Na verloop van tijd wordt het houtgas zo heet dat het spontaan ontbrand of het wordt aangestoken door het onderliggende vuur zelf. Het proces is klaar wanneer er geen houtgas meer ontsnapt. In dit geval was dat ongeveer na een uurtje of wat, maar dat is uiteraard afhankelijk van de grootte van je gebruikte blik of vat. Omdat het blik dat ik gebruikte niet honderd procent luchtdicht was, laat ik de houtskool niet zelf afkoelen in het blik maar blus ik het met water. De eerste keer dat ik dergelijke blikken gebruikte liet ik het rustig buiten afkoelen, maar toen eindigde ik met een blik met wat asresten erin. Op het internet zijn er discussies gaande of blussen met water ervoor zorgt dat het houtskool een mindere kwaliteit krijgt, maar daar heb ik nog niets van gemerkt. Het brand goed, rustig en zeer heet. Ik heb mijn zelfgemaakte houtskool onder andere gebruikt om staal te harden en aluminium te smelten, wat beiden zonder problemen ging. Wel leuk om te zien is dat de zachte houtsoorten zoals vuren,- appel of berkenhout een brossere houtskool oplevert dan eiken of ander hardhout. ​​Zie hieronder het resultaat:

Dit was een andere batch hout dan op de foto hierboven.

Het blik heb ik ongeveer 10 keer hergebruikt, daarna was het materiaal compleet weggeroest door de hitte van het vuur. Het werkt nog steeds als het blik met de gaten omhoog in het vuur wordt geplaatst, maar de opbrengst wordt minder omdat er meer hout verbrand doordat er teveel zuurstof bijkomt.